Tham dự buổi lễ có nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Vĩnh Trọng cùng hơn 500 cán bộ tập kết, đi B và đại diện thân nhân của cán bộ tập kết, đi B các tỉnh, thành phố: TP Hồ Chí Minh, Tiền Giang, Long An, Đồng Nai, Tây Ninh, An Giang, Thanh Hóa, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu và Đồng Tháp.

Cách đây 65 năm, ngày 29-10-1954, mảnh đất Cao Lãnh đã chứng kiến một sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước, một cuộc chia tay để đoàn tụ - cuộc đưa tiễn đoàn quân, cán bộ, chiến sĩ cuối cùng lên tàu tập kết ra miền Bắc. Để ghi nhớ sự kiện này, tỉnh Đồng Tháp cùng các tỉnh, thành phố có cán bộ, chiến sĩ và con em miền Nam tập kết tại Cao Lãnh năm 1954, gồm: thành phố Hồ Chí Minh, Long An, Tiền Giang, An Giang, Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai và Tây Ninh tiến hành xây dựng công trình Tượng đài tập kết năm 1954 tại Cao Lãnh.

Công trình Tượng đài Tập kết 1954 được khởi công xây dựng từ tháng 9 năm 2017 trên khuôn viên 12.000m², ngay tại địa điểm diễn ra sự kiện Tập kết năm 1954 (gần Bắc Cao Lãnh, phường 6, thành phố Cao Lãnh). Công trình có tổng mức đầu tư gần 49 tỷ đồng, bao gồm các hạng mục: Tượng đài và Phù điêu, sân lễ đài, sân đường, hoa viên cây xanh, hồ nước, hệ thống cấp nước tưới cây, cấp điện chiếu sáng và chống sét. Trong đó tượng đài cao 11m (không tính bệ tượng), 02 nhân vật người mẹ và anh bộ đội cao 6m; đài sen cao 2m, rộng 10m; bệ tượng cao 3m, rộng 1,6 m; 02 bức phù điêu: mỗi bức dài 13 m, cao 4m bằng chất liệu đá nguyên khối. Các hạng mục bờ kè, san lấp mặt bằng, móng tượng đài, móng phù điêu; sân lễ đài, sân đường, hoa viên cây xanh với kinh phí 21 tỷ đồng, sau thời gian hơn hai năm, công trình được nghiệm thu và đưa vào sử dụng.

Tập kết, chuyển quân ra miền Bắc là một chủ trương, chính sách lớn về quản lý, đãi ngộ, sử dụng và bồi dưỡng, đào tạo một đội ngũ cán bộ, chiến sĩ vừa góp phần cho công cuộc xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, vừa chuẩn bị lực lượng cho cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam sau này. Theo Hiệp định đình chiến ở Việt Nam, cùng với hai tỉnh khác ở khu vực Nam Bộ và Nam Trung Bộ là Bình Thuận và Cà Mau, thị trấn Cao Lãnh, tỉnh Long Châu Sa (tức thành phố Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp ngày nay) được chọn làm điểm tập kết chuyển quân ra Bắc trong 100 ngày của Quân đội Nhân dân Việt Nam. Tại thời điểm đó, tỉnh Long Châu Sa đã đón tiếp và đưa tiễn 13.508 cán bộ, chiến sĩ và con em miền Nam từ các tỉnh Mỹ - Tân - Gò, Long Châu Sa, Gia - Định - Ninh, Phân Liên Khu miền Đông và quân tình nguyện Cao Miên xuống tàu tập kết ra Bắc. Trong đó, toàn tỉnh Long Châu Sa có 2.563 người. Chuyến tàu cuối cùng rời bến bắc Cao Lãnh chở đoàn quân tập kết ra miền Bắc vào ngày 29/10/1954.

100 ngày tập kết chuyển quân tại Cao Lãnh là 100 ngày thắm đượm nghĩa tình quân dân. Bộ đội vừa học tập Hiệp định vừa giúp dân sửa nhà, đắp đường, làm cầu, tuyên truyền, xây dựng đời sống mới... Đặc biệt, trong thời gian tập kết, tiểu đoàn 311 của Tỉnh đã góp sức cùng với nhân dân xây dựng 02 công trình có ý nghĩa to lớn là Đài liệt sĩ và mộ Cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc. Đó cũng là thành quả của 9 năm chiến đấu trong bưng biền để có được 100 ngày sống trong hòa bình, yên lành và hạnh phúc tại Cao Lãnh. Tất cả những việc làm của cán bộ, bộ đội đã tác động mạnh mẽ đến tình cảm, tư tưởng và niềm tin sâu sắc vào cách mạng của nhân dân. 

Lịch sử sẽ còn ghi mãi sự kiện này, với tinh thần “Đi vinh quang, ở anh dũng”, cuộc chia ly vì nghĩa lớn thiêng liêng và hết sức cảm động. Cảnh con tiễn cha, mẹ tiễn con, vợ tiễn chồng, đồng chí, đồng đội tiễn nhau để lên đường tập kết ra Bắc. Với lòng tin sắt đá “hôm nay chia tay để ngày mai gặp lại trong cảnh huy hoàng của Tổ quốc” đã tiếp thêm sức mạnh để các chiến sĩ lên đường ra Bắc học tập và trở về chiến đấu giải phóng quê hương.

Nhân dịp khánh thành công trình Tượng đài tưởng niệm sự kiện tập kết 1954, Cục Lưu trữ Văn phòng T.Ư Đảng, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước, Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, Trung tâm Lưu trữ quốc gia III, tỉnh Đồng Tháp cùng phối hợp tổ chức Triển lãm tài liệu lưu trữ chủ đề “Cao Lãnh - Ra đi để trở về” và bàn giao bản sao hồ sơ, kỷ vật cán bộ tập kết, cán bộ đi B của tỉnh Đồng Tháp mà trước lúc ra đi đã gửi lại cho tổ chức cất giữ. Cũng trong dịp này, Cán bộ đi B và lãnh đạo các  tỉnh, thành phố: Thành phố Hồ Chí Minh, Long An, An Giang, Bình Dương, Đồng Nai, Bình Phước, Tiền Giang, Tây Ninh, Thanh Hóa, đã tặng và trồng cây lưu niệm trong khuôn viên Tượng đài.

Công trình tượng đài tưởng niệm sự kiện tập kết năm 1954, sẽ được địa phương quản lý, sử dụng và phát huy giá trị, làm nơi sinh hoạt văn hóa, vui chơi giải trí, tham quan du lịch, quảng bá hình ảnh địa phương, giáo dục truyền thống cho các thế hệ hôm nay và mai sau.

Một số hình ảnh trong buổi lễ khánh thành

Văn nghệ chào mừng

Ông Đoàn Tấn Bửu - Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, trưởng ban tổ chức phát biểu cảm tưởng

bàn giao bản sao hồ sơ, kỷ vật cán bộ tập kết, cán bộ đi B của tỉnh Đồng Tháp

Nghi thức kéo băng khánh thành tượng đài tưởng niệm

Đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại tượng đài

Tham quan triển lãm tài liệu lưu trữ

Quang cảnh lễ khanh thành